Powierzchnię stawu, rzeki, kałuży i każdego innego akwenu można śmiało nazwać wyjątkową niszą ekologiczną. Faktem jest, że na powierzchni tych zbiorników skoncentrowane są dwa zupełnie różne środowiska dla żywych organizmów - woda i powietrze.
Trochę fizyki
Zanim odkryjesz tajemnicę nartników wodnych, musisz pamiętać o kilku podstawach fizycznych właściwości wody. Jak wiadomo, media powietrzne i wodne są oddzielone specjalną warstwą napięcia powierzchniowego. Na granicy dwóch faz siły przyciągania powstające między cząsteczkami wody nie są zrównoważone, tj. suma sił działających w dół okazuje się wielokrotnie większa niż suma sił działających w górę. Dzięki temu gęstość wody na powierzchni zbiornika jest nieco większa niż w głównej warstwie wody.
Ale to nie wszystko! Cząsteczki, zmierzające w dół, prowadzą do powstania pewnego rodzaju elastycznej membrany, która jest w stanie podtrzymywać obiekty o gęstości większej niż ta na powierzchni wody. Warunek jest jednak jeden: obiekty te muszą być suche. Jeśli zostaną zwilżone, niezależnie przyciągną do siebie cząsteczki wody, co zaburzy strukturę filmu powierzchniowego.
Ciekawe, że te niesamowite właściwości fizyczne filmu wodnego są wykorzystywane do własnych celów przez różne żywe organizmy. Warto przejść od fizyki do zoologii. Jak wiadomo życie na pograniczu dwóch siedlisk ma bardzo zauważalną zaletę. Najsłynniejszymi mieszkańcami powierzchni akwenów są oczywiście krocze wodni.
Kim są stąpający po wodzie?
Są to małe owady z rzędu Hemiptera. Mówiąc najprościej, są to pluskwy. Podobnie jak ich krewni, stąpacze wodne są wyposażone w aparat kłująco-ssący (trąba), który pozwala wstrzykiwać w ciało ofiary specjalne substancje, które paraliżują i rozkładają jej tkanki. Jest to konieczne, aby wyssać z ofiary gotowy „rosół”.
Wędrowce to drapieżne stworzenia. Ich głównym pożywieniem są owady, które przypadkowo spadły na powierzchnię wody. Jeśli przyszły lunch jest wystarczająco duży, to kilku stąpających po wodzie może się nim cieszyć jednocześnie. Jednak te stworzenia wolą samotnie polować i karmić.
Jak łazik utrzymuje się na wodzie?
Ta prosta zdolność nartników wodnych jest wyjaśniona wyżej opisanymi właściwościami fizycznymi wody. Winna jest tak zwana siła napięcia powierzchniowego. Jeśli krótko powtórzymy istotę tej „sztuczki”, otrzymamy: w warstwie granicznej między powietrzem a słupem wody znajdują się cząsteczki wody, na które od dołu (z głębin) siła działa kilkakrotnie większa niż z góry. Z tego powodu na powierzchni wody tworzy się rodzaj najcieńszej membrany. To ona trzyma łazika, który szczęśliwie prowadzi swoje życie.
